Proteinlerin Sindirimi
Prof.Dr. Hatice Paşaoğlu

İnsanlarda , sindirilmiş proteinlerin,yapılarındaki amino asitlere parçalanması gastrointestinal sistem içinde gerçeklesir.Diyet proteinin mideye girmesi gastrik mukozayı stimüle ederek gastrin hormonu sargılar,bu da gastrik bezlerin ana hücrelerinden pepsinojen ve parietal hücrelerden hidroklorik asit salınımını stimüle eder.Asidik mide suyu (pH 1,0-2,5) hem çoğu bakterileri ve diğer yabancı hücreleri öldüren bir antiseptik,hemde globuler proteinlerin yapısını açan ve onların internal peptid bağlarının enzimatik hidrolize daha uygun hale gelmesini sağlayan denaturasyon ajanıdır.İnaktif bir prekürsör veya zimojen olan pepsinojen,pepsinin kendi enzimatik aktivasyonuyla aktif pepsine dönüştürülür. Bu proseste polipeptid zincirinin amino terminal kısmından 42 amino asit kalıntısı uzaklaştırılır,kalan kısım pepsindir.Midede pepsin,sindirilen proteinlerin amino terminal kısmının Phe ,Trp ve Try aromatik amino asitlerinin peptid bağlarını hidroliz ederek uzun polipeptid zincirlerini daha küçük peptid karışımlarına parçalar.

Asidik mide içeriği ince bağırsağa geçince,düşük pH sekretin hormonunun kana salınımını tetikler.Sekretin pankreastan ince bağırsağa bikarbonat salımını stimüle eder,gastrik HCl nötralize olur,aniden pH 7 civarına yükselir.(Tüm pankreas sekresyonu pankreatik kanallarla ince bağırsağa geçer.)Proteinlerin sindirimi ince barsakta devam eder. Amino asitlerin bağırsağın üst kısmına (duodenum )ulaşması,optimum aktivite pH’sı 7-8 olan birkaç pankreatik anziminin salınımını stimüle eden kolesistokinin hormonunun kana salınımına neden olur.Tripsin ,kimotripsin,karboksipeptidaz A ve Bnin zimojenleri olan tripsinojen ,kimotripsinojen ,prokarboksipeptidaz Ave B pankreasın egzokrin hücreleri tarafından sentezlenir ve salgılanır.Tripsinojen aktif formu olan tripsine bağırsak hücrelerinden salınan proteolitik bir enzim olan enteropeptidaz A tarafından çevrilir.Serbest tripsin ,ilave tripsinojenin tripsine dönüşünü kataliz eder.Tripsin aynı zamanda kimotripsinojen ,prokarboksipeptidaz ve proeelastazı da aktive eder.

Pepsin,tripsin ve kimotripsin farklı amino asitlere spesifik olduğundan protein sindiriminin bu basamağı çok başarılı etki gösterir.TripsinLys ve Arg artıklarının katıldığı karbonil gruplarının peptid bağlarını hidroliz eder,kimotripsin Phe, Trp ve Try artıklarının karboksi terminal kısmının peptid bağlarını hidrolizler

İnce bağırsakta kısa peptidlerin yıkımı şimdi diğer intestinal peptidazlar tarafından tamamlanır.Bunlar peptidlerden karboksi terminal artıkları ardarda koparan , karboksipeptidaz Ave B ile kısa peptidlerden amino terminal artıları ardarda hidroliz eden aminopeptidaz’ dır.Bu proteolitik enzim ve peptidazların sıralı aktivasyonları ince bağırsak epitel hücrelerinin içine transport edilebilecek bir serbest aminoasid karışımı sağlar.Serbest aminoasidler villuslardaki kan kaplillerine girer ve karaciğere ulaşır.

Tamamı için tıklayınız

Comments: (0)