Aşama Aşama İdrar Tahlili


A- İDRAR ÖRNEĞİ TOPLAMAK
1-Toplama kabı:

İdrar temiz bir kaba alınmalıdır.

100mL'lik bir kap (plastik bardaklar) olmalıdır.

İdrar kaplarına idrar sedimenti incelemesi istenen hastanın isminin bulunduğu etiket yapıştırılmalıdır.

2-Toplama şekli:

İdrar sedimenti incelemesi istenen hasta WC'de verilen kabı kendi idrarıyla doldurur.

Özellikle kadın hastalarda dış genital temizliği sonrası orta idrar verilmelidir. Bu özellikle vaginal kontaminasyona bağlı sedimentte görülen bakteri ve epitelleri elimine eder. Bu kadın doğum ve üroloji polikliniklerinden sık istenen örnek toplama şeklidir.

Dış Genital temizlik şu şekilde yapılır:

Kadında:

İdrar yapmadan önce dezenfaktanlı (zefiranlı) gazlı bezle dış genital organlar önden arkaya silinerek temizlenir.
Aynı bölge sadece su ile ıslatılmış gazlı bezle aynı bölge tekrar silinir.
Genital bölge açık tutularak idrarın başlangıç kısmı tuvalete yaptıktan sonra, orta kısmından bir miktar idrar kaba yapılır, kalan idrar yine tuvalete yapılır.
Erkekte:

İdrar yapmadan önce dezenfaktanlı (zefiranlı) gazlı bezle penisin baş kısmı silinerek temizlenir.

Aynı bölge sadece su ile ıslatılmış gazlı bezle aynı bölge tekrar silinir.

İdrarın başlangıç kısmı tuvalete yaptıktan sonra, orta kısmından bir miktar idrar kaba yapılır, kalan idrar yine tuvalete yapılır.

3- Örnek türü:

İdrar sedimenti incelemelerinde taze sabah idrarı tercih edilir. Bu idrar yüksek ozmolaritede ve asid pH'dadır; bu da içindeki hücre ve şekilli elemanları daha iyi görebilmek için en uygundur.

Ayrıca beklemiş idrarda silendirlerin dağılması, hücrelerin hemoliz olması nedeniyle de taze idrar en uygunudur.
İdrar maksimum 2 saat içinde incelenmelidir. Bu süreden daha uzun süre bekletilerek getirilmiş idrar örneği kabul edilmemelidir.

Rutin idrar analizinde hem kimyasal hem de sediment incelemesi yapılacağından, ayrıca çıkabilecek sorunlarda (santrifüjde tüp kırılması gibi) tekrar kullanılabilmesi için yeterli hacimde örnek gerekmektedir. Aynı örnekten kimyasal ve sedimet incelemesi birlikte yapılacaksa bu miktar minimal 10mL kadardır.

4- Örnek Saklama:

İdrar 2 saat içinde incelenemeyecek, daha sonra incelenecekse uygun şartlarda saklanmalıdır. Bunun için şunlara dikkat edilir:

Koruyucu eklenir: pH'ı düşürmek için 50mL idrara 6N HCl solusyonundan 3-4 damla damlatılır. Bunun için ticari borik asit tabletleri de kullanılabilir.

Soğutulur: 4C'de buzdolabında saklanabilir.

Ağzı kapatılır: İdrar kapaklı bir kapta saklanır veya cam tüpler para filmlenir.

Kimyasal inceleme
1- Normal idrarda bulunan azotlu organik maddeler;

Üre; Kreatinin; ürik asit; Kreatin; hippürik asit; İndikan; Ürobilinojen; Ürobilin; amino asitler; Enzimler; Pürinler; azotlu hormon ve vitaminler; hidroksiprolin

2- Normal idrarda bulunan azotsuz organik maddeler

Glukuronik asit; oksalik asit; sitrik asit; laktik asit Fenoller; Krezoller; Vitaminler; steroidler ve diğer hormonlar

3- Patolojik idrarda bulunan azotlu organik maddeler

- inorganik maddeler
nitritler

- organik maddeler
protein; amino asitler; bilirubin
hemoglobin; porfirinler

4- Patolojik idrarda bulunan azotsuz organik maddeler

Glukoz; Laktoz; Pentoz; safra asitleri; keton cisimleri

1- İdrar Glukozu :

Normal koşullarda idrarda glukoz bulunmaz. (proksimal tubuler reabsorbsiyon) Normal renal fonksiyonlu hastalarda plazma glukoz konsantrasyonu >180 mg/dl olunca glukozüri gözlenir. DM, tirotoksikoz, Cushing Sendromu, akromegali, tubuler hasarda; idrarda glukoz artar. Normal glukoz düzeylerine rağmen idrarda glukozun varlığı; Renal glukozüriyi gösterir.

2- İdrar Proteini :

Normal bir idrarda rutin arama yöntemleriyle belirlenemez ve pratik olarak idrarda protein yok kabul edilir. Aslında idrarla günde 70-100 mg kadar protein çıkarılır ve bu miktar 150 mg/24 saate kadar normal kabul edilir. Sağlıklı bir ürogenital sisteme sahip kişinin idrar tahlilinde protein negatiftir. Glomerüler hasar-Azalmış tubuler reabsorbsiyon Spot idrarda protein pozitifliği 24 saatlik idrarda protein ölçümünü gerektirir. Hafif zincirler ve bazı düşük molekül ağırlıklı proteinlerin bu yöntemle saptanamaz.

Yanlış pozitif sonuçlar,

Alkali idrarda (pH> 7.5) dipstick uzun süre içeride tutulduğunda,

Yüksek konsantrasyonlu idrarda,

Ciddi hematüride,

Penisilin, sulfonamid veya talbutomid gibi ilaçların kullanımında,

Meni ve vajinal salgılarla kontaminasyon

Yanlış negatif sonuçlar;

Dilüe idrarda (dansitesi<1015)

Protein içeriğinin albumin olmadığı veya düşük moleküler ağırlıklı proteinler olduğu durumlarda

Mikroalbüminüri

Günlük albümin atılımının 30 ile 300 mg arasında olduğu durumlardır. Renal hastalıkların tanımlanmasında proteinüriden daha duyarlıdır. Diabetes mellitusda nefropatinin en erken bulgusudur. Kardiyovasküler olaylar yönünden bağımsız risk faktörüdür.

24 saatlik idrarda protein

İdrarda artmış miktarda protein varlığı böbrek hastalıkları için önemli bir belirteçdir. Normalde<150 mg/gün, 150-600 mg arası takip Bazal membran hasarı,BM elektriksel yük değişimi, glomerüler kapiller basınç artışı patolojik sebeptir. Daha çok albumin atılır.Terminolojik olarak proteinüri kavramı = albuminüri Büyük moleküllü globülinlerin atlımı fazlaysa(MPGMN) kötü prognoz işaretidir.

3- İdrar Ürobilinojen :

Bozulmuş karaciğer fonksiyonlarının ve hemolizin en duyarlı göstergelerindendir.

4- İdrar Bilirubin :

Normalde idrarda negatiftir. Hemolizde negatif, biliyer tıkanmada pozitiftir. Hepatik hasarda pozitif negatif olabilir.Safra yollarının tıkandığı hallerde azalır. idrarda direkt bilirubin formunda, hepatitlerde ve safra yollarının tıkandığı durumlarda böbrek eşiği aşıldığında saptanır.
Hepatitlerde çay renginde idrar karakteristiktir.
İdrarda bilirubin, Rosin yöntemi, Gmelin yöntemi, Fouchet yöntemi gibi çeşitli yöntemlerle aranır.

5- İdrar Ketonu :

İdrar keton pozitifliği = ketonüri (diyabetik ketoasidoz, uzamış açlıkta). Bu yöntemle aseton varlığı tespit edilmektedir. Glisemi yüksekliği, asidoz, gebelikte ketonüri takibi gereklidir.

6- İdrar Nitriti :

Pozitif nitrit testi anlamlı miktarda bakteri varlığıdır. E.coli gibi gram negatif bakteriler pozitif sonuç verebilirler. Duyarlılığı sınırlıdır.

7- İdrarda Kan :

Aşırı hemoliz durumlarında idrarda saptanır ve bu durum hemoglobinüri olarak tanımlanır.
Hemoglobinüri, idrarda miyoglobin bulunması durumu olan miyoglobinüriden ve eritrosit bulunması durumu olan hematüriden farklı bir durumdur.

Comments: (0)