METABOLİK ENSEFALOPATİ
Candan Gürses, Betül Baykan, Ayşen Gökyiğit





Nöropsikolojik testlerle ortaya çıkan belli belirsiz mental değişikliklerle başlayıp derin komaya kadar gidebilen bilinç bozukuğu yapan ve etiyolojisinde metabolik (en çok hepatik ve renal kaynaklı) nedenlerin olduğu ensefalopatilerdir. Beynimizde bilinç durumundan sorumlu olan bölgeler; asendan retiküler aktive eden sistem (ARAS) ve serebral kortekstir. Esas bulgu selektif dikkat eksikliği ve bilginin değerlendirilmesi işleminin bozulmasıdır. Bunlar başlıca orientasyon, kognitif, bellek, affekt, algılama, muhakeme ve dikkat eksikliği şeklinde ortaya çıkar.

Nörooftalmolojik muayene metabolik bozukluğu olan hastada son derece önemlidir. Hasta derin komada olsa bile ışık refleksi ve vestibüler cevap korunmuştur. İstisnalar arasında ağır hipoksi, fazla miktarda alınmış atropin veya skopolamin, dolaşım kollapsı ve izoelektrik elektroensefalografi (EEG) ile ilişkilendirilen derin barbitürat koması vardır. Pupiller normale göre küçük ve bir miktar irregülerdir. Hafif ensefalopatisi olanlarda ise göz muayenesi normal olabilir. Daha ağır ensefalopatisi olanlarda diskonjuge göz hareketleri ve nadir olmakla birlikte kranial sinir tutulumları olabilir.

Motor sistemde hafif tonus artışı en çok görülen bulgudur. Metabolik bozukluklarda görülen diğer bulgu ve semptomlar karaciğer hastalıklarında spastisite ile ektensör plantar yanıt, üremik hastalarda multifokal miyoklonuslar, elektrolit bozukluklarında kramplar, hipokalsemide Trousseau ve Chvostek belirtisidir. Ayrıca tremor ve kuvvet kayıpları da görülebilir. Postural tonusun kaybına bağlı asteriksis (flapping tremor) olabilir. En kolay ekstansiyona getirilmiş ellerde farkedilir. Forse çıkarılmış dilde, çok sıkı kapatılmış göz kapaklarında, yüzükoyun pozisyonunda yatarken fleksiyona getirilmiş dizlerde asteriksis görülebilir.

Jeneralize nöbetler; su intoksikasyonları, hipoksi, üremi, hipokalsemi ve hipoglisemi, nadir olarak karaciğer yetmezliklerinde görülebilir. Fokal nöbetler, epilepsia parsiyalis kontinua dahil olmak üzere hiperglisemide görülebilir. Multifokal miyoklonik nöbetler üremi, hipoksik beyin hasarı geçirenlerde görülebilir.

Comments: (0)